Een dekenaat is geen Vaticaan en een parochie is geen bisdom. Gelukkig maar, want een parochie is dé plaats bij uitstek waar de drie pijlers van het geloof – de liturgie, de diaconie en de verkondiging – zoals Emmanuel Van Liede het onlangs zo treffend zei, concreet beleefd worden. Wanneer die parochie, zoals onze parochie Laarne-Wetteren, daarenboven de naam Gabriël draagt, dan kan het met de geloofsverkondiging en de geloofsoverdracht niet meer fout lopen.
Een parochie die naar een engel genoemd wordt en dan nog naar een aartsengel, moet zich dicht bij God voelen. Engelen zaten volgens de middeleeuwse voorstelling in zeven hemelen en ze omringden God. Die zeven hemelen verwezen naar de zeven sferen van de zon, de maan en de vijf toen bekende hemellichamen of planeten. Maar ook vandaag, met al onze kennis over het heelal, zijn we toch nog altijd liefst in de zevende hemel.
Lang voor onze christelijke tijdrekening werden in de toenmalige culturen van het Midden-Oosten al engelachtige wezens opgevoerd. Een engel is zelfs een archetype of een oerbeeld geworden dat sterk in ons onderbewustzijn aanwezig is of men nu gelovig is of niet. Een engel wordt geassocieerd met het goede, met het licht, met de hoop en die engel beschermt ons en stelt zich tegenover het kwaad.
Het christendom heeft over de engelen een echte leer uitgebouwd die ons vertelt over serafijnen en cherubijnen, engelen en aartsengelen. Zelfs de engelen die samen met Lucifer in opstand kwamen en afvallig werden, komen erin voor.
Wanneer een klein en onschuldig kind sterft, wordt het dikwijls vergeleken met een engeltje, een cherubijntje. Zo was het zoontje van de dichter Vondel, Constantijntje, amper enkele maanden oud toen het stierf. Vondel liet hem in een gedicht vanuit de hemel tegen zijn moeder spreken om haar te troosten. Enkele passages: Constantijntje, ’t zaligh kijntje / Cherubijntje van om hoogh, / Moeder, zeit hy, waarom schreit ghy? / Boven leef ick, boven zweef ick, / Engeltje van ’t hemelrijck.
Zoals de engel Gabriël wordt elke engel traditioneel met vleugels afgebeeld en dat is nodig, want een engel komt geregeld naar de aarde en begeleidt ons toch naar het paradijs wanneer we het aardse leven verlaten. Zelfs de kleine putti, engeltjes die als mollige en guitige kinderen worden voorgesteld, hadden vleugeltjes. De putti die we allemaal kennen, staan onderaan op het schilderij De Sixtijnse Madonna van Rafaël, de Italiaanse renaissanceschilder. Men vindt ze tegenwoordig overvloedig afgebeeld op posters, bekers, zichtkaarten en allerlei souvenirs.
In de bijbel zelf wordt vooral gesproken over de aartsengelen Michaël en Gabriël. Het is die laatste die ons vooral interesseert. Zoals andere engelen voert ook Gabriël de bevelen van God uit en komt hij geregeld naar de aarde. Hij is zowat de tussenpersoon, de boodschapper van God.
Aan Zacharias en zijn vrouw Elisabeth mocht hij vertellen dat ze ondanks hun hoge leeftijd een zoon, Johannes, zouden krijgen die de komst van de Heer zou voorbereiden. Zes maanden later ging de engel Gabriël naar Nazaret om aan de niets vermoedende Maria te vertellen dat ze zwanger zou worden. Maria vroeg onmiddellijk aan Gabriël hoe dat zou geschieden daar ze geen gemeenschap had met een man! Het antwoord moet haar nog meer in de war gebracht hebben, want Gabriël vertelde dat ze bevrucht zou worden door de heilige Geest. Maar toch, zo schreef de evangelist Lucas, berustte Maria in die uitzonderlijke boodschap. Er kwam zelfs een sterk vertrouwen in haar, want ze antwoordde aan Gabriël: ‘Zie de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord.’
Geef toe, wanneer een engel plots naast je staat en één van de kernboodschappen van het christelijk geloof komt aankondigen door te zeggen dat je zwanger zal worden van de Heer, dan is dat een boodschap van een ongekende orde. De boodschap dat God mens zal worden door uit uw schoot geboren te worden, kon enkel door een aartsengel zoals Gabriël gebracht worden. In heel het proces van de incarnatie of de menswording kwam er, behalve Maria als moeder, geen mens aan te pas.
Zoals een engelbewaarder elk van ons draagt, zo draagt de engel Gabriël, wiens feestdag we vieren op 29 september, heel onze parochie. Zijn innerlijke stem, zijn muziek en zijn brede vleugels doen ons uitstijgen boven al het vergankelijke en doen ons luisteren naar de boodschap van God. Het is een zaligheid om in een Gabriëlparochie te vertoeven.
Gelukkig zijn dan ook zij die de naam Gabriël dragen, zoals prins Gabriël, de broer van kroonprinses Elisabeth. Gelukkig zijn ook diegenen die naast hun eerste doopnaam, als tweede of derde naam Gabriël gekregen hebben. Een naam is een teken voor iets - nomen est omen zegt men toch in het Latijn. Wanneer die naamdragers van de heraut en boodschapper van God daarenboven in een Gabriëlparochie actief zijn, dan moet Gods voorzienigheid toch aan het werk geweest zijn.
Marc Van Kerchove
